Granat zawiera w swoim składzie wiele cennych związków, które znajdują się w różnych częściach anatomicznych owocu: skórce, nasionach lub osnówce. Ważnym składnikiem owocu jest sok, który może być pozyskany z osnówki bądź też z całego owocu [1]. Granat należy do wyjątkowo bogatych źródeł antyoksydantów. Na szczególną uwagę zasługują elagitaniny i antocyjany. Związki te są odpowiedzialne za żywy kolor owocu i liczne wartości zdrowotne. Antocyjany są odpowiedzialne za czerwony i fioletowy odcień owocu i są dobrze znanymi przeciwutleniaczami. Elagitaniny, takie jak punicalaginy i punicaliny, są unikalne dla granatu. W organizmie ludzkim są przekształcane w bioaktywny kwas elagowy – spożyte elagitaniny ulegają degradacji, której sprzyja kwaśne środowisko przewodu pokarmowego. Blisko 80% wolnego kwasu elagowego w konsekwencji działania mikrobioty jelita grubego przechodzi w urolityny. Z analizy wyników badań wynika, że to urolityny, a nie formy natywne elagotanin, są ich biodostępną formą odpowiedzialną głównie za efekty biologiczne in vivo [12, 13].
Polifenole zawarte w granacie są silnymi przeciwutleniaczami, co oznacza, że mają zdolność neutralizowania szkodliwych wolnych rodników w organizmie. Wolne rodniki to niestabilne cząsteczki, które mogą uszkadzać komórki i DNA, prowadząc do stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych, które są głównymi czynnikami rozwoju chorób przewlekłych, w tym raka, chorób układu krążenia i chorób neurodegeneracyjnych [2]. Polifenole granatu pomagają przeciwdziałać tym uszkodzeniom poprzez wychwytywanie wolnych rodników i zmniejszenie stresu oksydacyjnego, przyczyniając się w ten sposób do redukcji przyczyn powstawania chorób [3]. Właściwości antybakteryjne przypisuje się przede wszystkim aktywności przeciwutleniającej owoców, która zależy głównie od zawartych w nich związków fenolowych, w tym antocyjanów [4].
Udowodniono, że sok granatu poddany fermentacji ma nawet 75-krotnie wyższą zawartość bioaktywnych przeciwutleniaczy.
Polifenole granatu, w szczególności kwas elagowy i antocyjany, wykazały właściwości przeciwnowotworowe w różnych badaniach. Mogą one hamować wzrost komórek nowotworowych, indukować apoptozę (śmierć komórek) i zapobiegać angiogenezie (tworzeniu nowych naczyń krwionośnych, które odżywiają guzy). Co więcej, polifenole te mogą chronić przed nowotworami związanymi z hormonami, przede wszystkim rakiem piersi i gruczołu krokowego, poprzez ingerencję w receptory hormonalne. Przeprowadzono wiele badań mających na celu określenie wpływu składników obecnych w granacie na zapobieganie chorobom nowotworowym i hamowanie ich rozwoju. Badacze (Albrecht i in., 2004) wykazali, że zarówno olej z nasion granatu, jak i fermentowany sok z owocu hamują proliferację komórek raka gruczołu krokowego (LNCaP, PC-3, DU-145) [5]. Badano także aktywność antyproliferacyjną in vitro wobec linii T24 ludzkich komórek raka pęcherza moczowego, uwzględniając obecność urolityn i ich metabolitów w pęcherzu moczowym. Okazało się, że urolityny i kwas elagowy wykazały zdolność do hamowania proliferacji i ograniczania efektów stresu oksydacyjnego w komórkach pęcherza moczowego [11].
Dominujące składniki mineralne zawarte w granacie to potas i fosfor, a wśród witamin - witamina C i niacyna. O wartości żywieniowej granatów decyduje także wysoka zawartość błonnika.
Przewlekły stan zapalny jest częstym czynnikiem leżącym u podstaw wielu chorób przewlekłych, od zapalenia stawów po otyłość. Polifenole granatu wykazują silne właściwości przeciwzapalne, pomagając zmniejszyć stan zapalny i związane z nim zagrożenia dla zdrowia. Czynią to poprzez hamowanie prozapalnych szlaków sygnałowych i zmniejszanie produkcji cząsteczek zapalnych. To działanie przeciwzapalne przyczynia się do zapobiegania chorobom przewlekłym i łagodzenia objawów u osób ze stanami zapalnymi [6]. Wykazano, że urolityny mogą ograniczyć procesy zapalne wynikające z hiperglikemii, co ma znaczenie w przeciwdziałaniu kardiomiopatii będącej powikłaniem cukrzycowym. Zaobserwowano także wpływ na procesy adipogenezy i lipogenezy w ludzkich adipocytach oraz hepatocytach linii Huh7 nowotworu wątroby u ludzi. Urolityny znacząco hamowały powstawanie nowych adipocytów, powodując zmniejszenie akumulacji trójglicerydów, zwiększenie oksydacji kwasów tłuszczowych i fosforylacji [14, 15].
Produkty z granatu (nie tylko soki) wykazują duże różnice w jakości i zawartości skutecznych polifenoli (897 do 4265 mg/l polifenoli, mediana 2288 mg/l oznaczone metodą Folina-Ciocalteu).
Powyższe opracowanie nie stanowi porady o charakterze medycznym. Ma wyłącznie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie może być traktowany jako specjalistyczna porada medyczna, forma diagnozy lub zalecenia w zakresie leczenia.
Treści prezentowane na stronie nie mogą zastępować specjalistycznych badań lekarskich ani profesjonalnego doradztwa medycznego. Przed zastosowaniem jakichkolwiek procedur leczenia należy każdorazowo skonsultować się z lekarzem. Jedynie lekarz jest w stanie zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność leczenia.
